Kategori : Duyuru - Etiketler : - Tarih : 08 Mart 2017

Türk Dili Dérneği olarak Ulu Öñderimiz Mustafa Kemâl Atatürk’üñ 15-20 Ekim 1927 günlerinde basın ve kamu öñünde yaptığı büyük koñuşma olan NUTUK yapıtını özleştirmek için Türkçe göñüllüsü bir sorumlu aramaktayız.

Bu arama için kuşkusuz birçok aday çıkacağından dolayı adaylar arasında eñ añlaşılır ve eñ özcül yazanını yéğlemek için bir çağrıda bulunuyoruz. Başvuran adaylar, Nutuk’uñ soñ bölümü olan Gençliğe Sesleniş’iñ özleştirme déñemesini dérneğimiziñ yönetim kuruluna iletisim@turkdilidernegi.org.tr üzerinden sunabilirler.

Sunulanlar arasından aşağıdaki koşulları eñ çok sağlayan özleştirme déñemesiniñ yazarı, bütün Nutuk’u çevirmek için sorumlu olarak bélirlenecek, ardından özvériyle dérneğimiziñ bir yayını olarak basılacak Nutuk özleştirme çalışması, sorumlu yazar ile katkıcılarınıñ adlarıyla birlikte Kutlu Yayınevinden yayımlanacaktır:

1) Yapılacak Nutuk özleştirmesi, olabildiğince öz Türkçe sözcüklerden oluşmalıdır.

2) Kullanılan öz Türkçe sözcükler olabildiğince kamunuñ añlayabileceği sözcüklerden séçilmelidir.

3) Öz Türkçe sözcükler, Türkiye Türkçesine uyarlanmak koşuluyla yöresel ağızlardan dérlenen veya eski dönemlerden diriltilen veya diğer Türkçelerden devşirilen sözcükler olabileceği gibi yéñi türetilen sözcükler de olabilir.

4) Kullanılan dil, dönemiñ ruhunu göz ardı étmeden ve yapıtıñ târihi öñemini düşürmeden étkin bir biçimde işlenmelidir.

Bu koşullar, her bir aday için Türk Dili Dérneğiniñ Yönetim Kurulu tarafından değerlendirilecek, karar vérildikten soñra sorumlu olması bélirlenen aday kamuya duyurulacaktır. Sorularıñız için dilerseñiz iletişim ulatı üzerinden veya bu başlığa yanıt yazarak bize ulaşabilirsiñiz.

Türk Dili Dérneği
Yönetim Kurulu
iletisim@turkdilidernegi.org.tr

EK AÇIKLAMA:

Velidedeoğlu’nun söylevi ile olan ayrımlar va bakış açımız:

Dérneğiñ géñel bakış açısı aşağıda dizilmiştir. Daha ayrıntılı bir tartışma da yapmak olanaklıdır ve bunu illa dérnek içinde tutmak istemiyoruz, o yüzden şimdiye dek yapılmış irdelemeyi size sunarak burada tüm üyelerimize tartışmaya açıyoruz. Ancak aşağıdaki gérekçe ve ayrımlar tek başına bu çalışmaya girmemize yéterlidir diye düşünüyoruz. Daha soñraki tartışmalar ise bu çalışmanıñ niteliğini katılanlar sayesinde artıracak ve göremediklerimizi görmemizi sağlayacaktır diye düşünüyoruz.

1) Velidedeoğlu’nuñ yaptığı özvérisinden kuşku duymadığımız çalışmada kullanılar ifâdeleriñ ince ayrımlarınıñ tam istenildiği kadar yansıtılmadığını düşünüyoruz. Kuşkusuz, Velidedeoğlu’nuñ tek başına ve birden bire ideal bir özleştirme yapmasını da beklememeliyiz, ancak işiñ büyük kısmını yaptıktan soñra biz yéñi kuşaklarıñ bunu devralıp biraz daha ileriye taşıması gérektiğini, bunu yapmazsak öñceki kuşaklardan daha az iş yapmış olacağımızı düşünüyoruz.

2) Velidedeoğlu’nuñ Söylev’i, gérçek Nutuk’uñ 1978’deki öñsözünde yazdığı kendi déyimiyle beşte biri oranında bir bölümü kısaltmıştır, géri kalan béşte dört oranındaki bölüm kısaltılmadan özleştirilmiş. Soñraki baskılarda bunuñ kısaltma olduğu ne yazık ki bélirtilmemiştir. Biz bütününü özleştirmeyi amaçlıyoruz.

3) Velidedeoğlu aynı öñsözde Bu kısaltmanıñ gérekçesini “Atatürk’çü düşünce açısından önem taşıyamayan ayrıntılara ilişkin kimi bölümlerini kısalttık” şeklinde açıklamıştır. Biz bu türden öznel davranışlardan kaçınmak istiyoruz. Nutuk’a târihî bir bélge olarak bakarak özleştirme yapmak ve eğer baskı ve gider açısından olanaklı olursa bir bétini eski yazıyla diğer bétini géñişletilmiş Türk-Latin yazısıyla yayımlamak amacındayız.

4) Velidedeoğlu’nuñ Söylev’inde birçok terim ve déyim, özleştirme ölçütünüñ dışına kaçmış ve añlamından veya o dönemiñ târihî öñemini gösterecek durumlardan sapmış görünmektedir. Bizim açımızdan gelecek kuşaklarıñ bazı déyişleriñ o dönemde neye karşılık geldiğini görmesi öñemlidir. Örneğin Velidedeoğlu’nuñ “işgal étmek” yérine “girmek” gibi sözler kullanması veya “vesile” yérine “uydurma neden” démesi bizce yañılsamalara néden olacaktır. Ayrıca kimi siyâsî terimleriñ çok yañlış añlaşılacak şekilde kullanıldığı da zaten Velidedeoğlu’nuñ özleştirmesine yapılan eñ ünlü éleştirilerdendir.

5) Bunlarıñ dışında geçtiğimiz 9 yıl içerisinde yazışmalık içinde ve üyelerimiziñ kendi yaşamları içerisinde olagelen aşağı yukarı uzlaşılmış bir öz sözcük dağarcığımız olduğunu düşünmekteyiz. Yalñızca yazışmalıktaki üyeleriñ déğil, sıradan bir yurttaşıñ kolaylıkla añlayacağı karşılıklar bulduğumuz ve bunları yapılan yayın, ileti ve beñzeri yollarla kullandığımız da bir gérçektir. Artık elimizde Velidedeoğlu’nuñ özleştirmeyi yaptığı dönemden daha varsıl ve daha ince ayrımlı aynı zamanda añlaşılır karşılıklar bulunmaktadır.

6) Öte yandan Türkçesi Varken topluluğu (turkcesivarken.com) ve Türk Dili Dérneği olarak yaptığımız tüm yayın, ileti, bildiri ve iletişimde 29 harfli Latin tabanlı Türk abecesine eklenmesini savunduğumuz kapalı e sesi (é) ve géñizcil n sesi (ñ) bulunmaktadır. Nutuk, bu yéñi imleriñ kullanılıp bir bakıma öğretici olduğu kadar étkileyici yararlar sağlayacak bir yapıttır.

7) Nutuk, büsbütün özleştirilmesi olanaklıdır diye düşünmekteyiz. Târihi öneminden ve añlaşılırlığından bir şey yitirmeden bunu yapabileceğimize, Velidedeoğlu’nuñ tüm yañlış ve doğrularıyla birlikte bayrağı taşıdığı noktadan daha ileriye götürebileceğimize inanıyoruz.

8) Her şey bir yana Atatürk, Nutuk’uñ yazımı sırasında ince ince hangi sözcükleri kullanacağını irdelemiş ve añlatılan olaylarıñ yapısına göre sözcükler seçmiştir. Örneğin Osmanlı dönemiyle ilgili olaylarda daha ağdalı bir Osmanlı jargonu kullanırken Kurtuluş ve Bağımsız Cumhuriyet’le ilgili olaylarda daha arı bir Türkçe kullanmış olduğu bilimsel olarak da araştırılıp saptanmış bir durumdur. Yukarıd söz éttiğimiz yañılgılarıñ dışında Velidedeoğlu’nuñ bu ayrıma, kuşkusuz döneminiñ bilimsel düzeyi géreği, dikkat édemediğini gözlüyoruz. Biz bu tür dil kullanım ayrımlarını da kapsamayı amaçlıyoruz.